19 czerwca 2023 r. w Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu dr hab. Janusz Mierzwa, prof. UJ wygłosił wykład pt. „Starostowie nowotarscy w Drugiej Rzeczypospolitej”. Prelegenta zapowiedział dr hab. Grzegorz Nieć, przybliżając jednocześnie osiągnięcia naukowe, a wśród nich m.in. opracowanie „Słownika biograficznego starostów Drugiej Rzeczypospolitej”.
Profesor we wstępie przybliżył zakres obowiązków oraz specyfikę stanowiska starosty. Studenci, Słuchacze UTW oraz pracownicy Uczelni uczestniczący w wydarzeniu dowiedzieli się, że starosta w XX-leciu międzywojennym był pracownikiem państwowym, kierował starostwem oraz wydziałem powiatowym i sejmikiem powiatowym/radą powiatową, pełnił zarówno funkcje rządowe, jak i samorządowe. O nominacji starosty decydował Minister Spraw Wewnętrznych. Często zdarzało się, iż starosta nie był związany z regionem, którym zarządzał, a swoją funkcję po kilku latach kontynuował w zupełnie innym zakątku kraju. W pamięci słuchaczy utkwiła również kwestia podwójnej pensji pobieranej z tytułu wypełniania obowiązków. Do kompetencji rządowych starosty należały następujące kwestie:
- porządek publiczny i bezpieczeństwo,
- sprawy wojskowe,
- ewidencja ludności,
- sprawy związków i stowarzyszeń,
- nadzór nad prasą i widowiskami,
- sprawy wyznaniowe,
- obrót bronią,
- sprawy weterynaryjne i rolnictwa,
- zdrowotność i aprowizacja,
- sprawy przemysłu i handlu,
- budownictwo,
- z zakresu kultury i sztuki,
- nadzór nad samorządem gminnym.
Do samorządowych kompetencji starosty zaliczamy:
- polityka gospodarcza,
- infrastruktura drogowa,
- rozwój rolnictwa,
- ochrona zdrowia,
- oświata.
W ciągu 21 lat 8 osób pełniło funkcję starosty nowotarskiego:
- dr Jan Bednarski – 1918-1919 (komisarz likwidacyjny)
- dr Benedykt Łącki – 1919 (kierownik starostwa)
- Adolf Hanik – 1919-1921 (najpierw kierownik starostwa)
- Władysław Trześniowski – 1921-1923 (kierownik starostwa)
- Aleksander Strzelbicki– 1923-1928 (najpierw kierownik starostwa)
- Stanisław Skalecki – 1928-1931
- Mateusz Korniak – 1931-1935
- Marian Głut – 1935-1939
Prelegent przybliżył sylwetki wszystkich starostów, szczegółowo opisał ich zasługi dla regionu, jak również koleje życia i ścieżki kariery. Na szczególną uwagę zasługuje dr Jan Bednarski, lekarz, działacz społeczny – współzałożyciel „Gazety Podhalańskiej”, inicjator budowy linii kolejowej Chabówka-Zakopane, Nowy Targ-Sucha Hora, a także gimnazjum i szpitala w Nowym Targu, który był również zaangażowany w budzenie polskiej świadomości narodowej na Spiszu i Orawie. Postać ta była żywo i bardzo pozytywnie komentowana także przez uczestników wykładu.
Tym niezwykle interesującym i bogatym w ciekawe informacje spotkaniem został zakończony cykl wykładów rektorskich w roku akademickim 2022/2023.
