Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Targu realizuje cykl otwartych Wykładów Rektorskich.
Prelekcje są prowadzone przez autorytety naukowe; postaci, których osiągnięcia i dorobek naukowy mają charakter interdyscyplinarny.
Na wydarzenie zapraszamy całą społeczność akademicką, jak i osoby spoza Uczelni, zwłaszcza młodzież kształcącą się w szkołach średnich, słuchaczy UTW oraz wszystkich zainteresowanych.
Wykłady Rektorskie patronatem honorowym objęli: Kurator Oświaty w Krakowie, Starosta Powiatu Nowotarskiego oraz Burmistrz Miasta Nowy Targ.
Wkrótce udostępnimy harmonogram wykładów rektorskich w roku akademickim 2024/2025
Rok akademicki 2023/2024
Prof. PhDr. Petr Kaleta, Ph.D. Technická univerzita v Liberci - „Czescy miłośnicy Tatr i Zakopanego”
12 czerwca 2024 r. w Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu odbył się ostatni wykład rektorski w roku akademickim 2023/2024. Prelekcję pod tytułem „Czescy miłośnicy Tatr i Zakopanego do 1914 r.” wygłosił prof. dr hab. Petr Kaleta, historyk i slawista, który przyjechał do stolicy Podhala z czeskiego Liberca, a dokładnie z Uniwersytetu Technicznego. Prelegenta przywitał i przedstawił prof. dr hab. Grzegorz Nieć, Prorektor ds. Studenckich i Kształcenia.
Prowadzący przybliżył słuchaczom postaci znanych Czechów, przedstawicieli różnych dziedzin nauki: poetów, malarzy, lekarzy, geodetów, polityków, duchownych i wielu innych, których łączyła pasja do Polski, a w szczególności polskiej części Tatr i Podhala. Ich fascynacja skutkowała licznymi podróżami, które przynosiły owoce w postaci współpracy czesko-polskiej, jak również przekładały się na twórczość – badania naukowe, pozycje książkowe, czy niepowtarzalne obrazy i pejzaże. Wśród wielu nazwisk znanych i mniej znanych słuchaczom pojawił się m.in.: Emanuel von Purkyně, botanik i meteorolog, który zachęcił Ludwika Zejsznera, polskiego geologa do podzielenia się swoimi odkryciami naukowymi na łamach czeskiego czasopisma naukowego; Viktor Lorenc, inżynier mechanik, propagator wspinaczki i turystyki górskiej, znany jako pierwszy zdobywca wielu znaczących przełęczy tatrzańskich; Otto Pinkas, słynny restaurator, który opisał kulinaria po polskiej stronie Tatr; Karel Drož, nauczyciel i autor dzienników z podróży, zafascynowany słowiańskim klimatem i atmosferą panującą pod Giewontem; Antonin Chittussi, który podczas leczenia gruźlicy w Zakopanem, zafascynowany tatrzańskimi widokami, malował pejzaże.
Jednak za największego polonofila uznano Edwarda Jelinka, pisarza i publicystę, miłośnika Polski, Tatr i Podhala; o nim bardzo życzliwie pisano w Kurierze Zakopiańskim. Był uczestnikiem i organizatorem wielodniowych wycieczek na południe Polski i w Tatry. Za jego sprawą w 1892 r. ponad 1000 członków Klubu Czeskich Turystów odwiedziło Zakopane. Przyjaźnił się z wieloma przedstawicielami podtatrzańskiej elity m.in. Walerym Eliaszem- Radzikowskim. Za swoją aktywność na rzecz braterstwa polsko-czeskiego jedną ze skał w Dolinie Strążyskiej nazwano Skałą Jelinka, wbudowano w nią pamiątkową tablicę i popiersie.
Relacja z wydarzenia YOUTUBE.
Dr hab. Jacek Kowalewski, prof. UWM - „Cmentarze jako przedmiot badań kulturowych i regionalistycznych”
Dr hab. Jacek Kowalewski, prof. UWM 6 maja 2024 r. wygłosił dla społeczności akademickiej wykład rektorski pt. Cmentarze jako przedmiot badań kulturowych i regionalistycznych. Prelegenta przedstawił i przywitał prof. dr hab. Grzegorz Nieć, Prorektor ds. Studenckich i Kształcenia.
Dr hab. Jacek Kowalewski przedstawił proces podejścia do cmentarzy prowadzący od locus sepulcori do locus monumenti, czyli wyłącznie od miejsca spoczynku do obiektu zabytkowego poddawanego badaniom naukowym. Podkreślił rolę i znaczenie badań terenowych, wartość źródłową dokumentacji konserwatorskiej dla archeologów i naukowców zajmujących się miejscami pochówków na terenach dawnych Prus Wschodnich.
Cmentarze protestanckie występujące na Warmii i Mazurach zainteresowały słuchaczy m.in. ze względu na odmienność, gdyż tamtejsze pochówki rodowe były lokowane m.in. w parkach dworskich, w miejscach widokowych, np. na wzniesieniach, nieopodal jeziora, często otoczone czterema lipami.
Słuchacze zobaczyli szereg fotografii obiektów, takich jak: alejki prowadzące do kaplicy cmentarnej, podziemne nagrobki, mauzolea, kaplice grobowe czy kurhany. Nie bez znaczenia dla tamtejszych pochówków była również symbolika i nawiązania do starożytnych mitologii ludów germańskich, o czym również dowiedzieli się uczestnicy prelekcji.
Relacja z wydarzenia – YOUTUBE.
Dr hab. Michał Rogoż, prof. UKEN - „Tematyka górska w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży”
„Tematyka górska w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży” stała się tematem wykładu rektorskiego wygłoszonego przez dra hab. Michała Rogoża, prof. UKEN dla społeczności akademickiej 15 kwietnia 2024 r. Prelegenta przywitał prof. dr hab. Grzegorz Nieć, prorektor ds. studenckich i kształcenia.
Masywy górskie od najdawniejszych czasów fascynowały ludzi, były postrzegane jako środowisko tajemnicze, zasiedlane przez istoty nadprzyrodzone, miejsce, gdzie ścierały się żywioły. W otoczeniu majestatycznych wzniesień człowiek zapominał o codzienności i zanurzał się w marzeniach, pochłonięty poczuciem spokoju i swobody. A sam Johann Wolfgang Goethe mawiał, że Góry są poza dobrem i złem. Nic dziwnego, że wszystkie te przemyślenia znalazły odzwierciedlenie w sztuce, kulturze i literaturze. O tej ostatniej dziedzinie, niezwykle ciekawie opowiedział prelegent, przenosząc nas w czasie i sięgając aż do Francesco Petrarki i jego listu, w którym opisywał wejście na francuski Mont Ventoux w 1336 r. Z pewnością chcecie dowiedzieć się, co było dalej. Dlatego zapraszamy do obejrzenia nagrania z wykładu rektorskiego.
Relacja z wydarzenia – YOUTUBE.
Dr hab. Iwona Pietrzkiewicz, prof. UKEN „Dziedzictwo kulturowe małopolskich zakonów w dawnej Rzeczypospolitej”
Tajemnice średniowiecznych zakonów odkryła przed słuchaczami prof. dr hab. Iwona Pietrzkiewicz z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie podczas wykładu rektorskiego pt. Dziedzictwo kulturowe małopolskich zakonów w dawnej Rzeczypospolitej, który społeczność akademicka miała przyjemność wysłuchać 11 marca 2024 r. Panią Prelegent przywitał i zapowiedział prof. dr hab. Grzegorz Nieć, prorektor ds. studenckich i kształcenia.
Relacja z wydarzenia – YOUTUBE.
Prof. dr hab. Jarosław Kłaczkow „Gorolski Święto w Jabłonkowie, jako przykład trwania polskości na Zaolziu”
Za sprawą prof. dra hab. Jarosława Kłaczkowa z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu uczestnicy wykładu rektorskiego 25 stycznia 2024 r. przenieśli się na tereny Zaolzia, gdzie co roku, w sierpniu odbywa się Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny, cieszący się ogromnym zainteresowaniem Polaków zamieszkujących Republikę Czeską. W tym wydarzeniu upatrywaliśmy trwania polskości poza granicami kraju.
Relacja z wydarzenia – YOUTUBE.
Prof. dr hab. Łukasz Tomasz Sroka „Tradycje podróży do wód i rozlewnictwa wód mineralnych na terenie Podhala i Pienin. Kontekst historyczny, obyczajowy i marketingowy”
W Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu 27 listopada br. odbył się pierwszy po wakacyjnej przerwie wykład rektorski.
Licznie zebrani słuchacze zasłuchali się w prelekcję prof. dra hab. Łukasza Tomasza Sroki z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie pt. Tradycje „podróży do wód” i rozlewnictwa wód mineralnych na terenie Podhala i Pienin. Kontekst historyczny, obyczajowy i marketingowy.
Relacja z wydarzenia – YOUTUBE.
Rok akademicki 2022/2023
Dr hab. Janusz Mierzwa, prof. UJ „Starostowie nowotarscy w czasach II Rzeczypospolitej ”
19 czerwca 2023 r. w Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu dr hab. Janusz Mierzwa, prof. UJ wygłosił wykład pt. „Starostowie nowotarscy w Drugiej Rzeczypospolitej”. Prelegenta zapowiedział dr hab. Grzegorz Nieć, przybliżając jednocześnie osiągnięcia naukowe, a wśród nich m.in. opracowanie „Słownika biograficznego starostów Drugiej Rzeczypospolitej”.
Profesor we wstępie przybliżył zakres obowiązków oraz specyfikę stanowiska starosty. Studenci, Słuchacze UTW oraz pracownicy Uczelni uczestniczący w wydarzeniu dowiedzieli się, że starosta w XX-leciu międzywojennym był pracownikiem państwowym, kierował starostwem oraz wydziałem powiatowym i sejmikiem powiatowym/radą powiatową, pełnił zarówno funkcje rządowe, jak i samorządowe. O nominacji starosty decydował Minister Spraw Wewnętrznych. Często zdarzało się, iż starosta nie był związany z regionem, którym zarządzał, a swoją funkcję po kilku latach kontynuował w zupełnie innym zakątku kraju. W pamięci słuchaczy utkwiła również kwestia podwójnej pensji pobieranej z tytułu wypełniania obowiązków. Do kompetencji rządowych starosty należały następujące kwestie:
- porządek publiczny i bezpieczeństwo,
- sprawy wojskowe,
- ewidencja ludności,
- sprawy związków i stowarzyszeń,
- nadzór nad prasą i widowiskami,
- sprawy wyznaniowe,
- obrót bronią,
- sprawy weterynaryjne i rolnictwa,
- zdrowotność i aprowizacja,
- sprawy przemysłu i handlu,
- budownictwo,
- z zakresu kultury i sztuki,
- nadzór nad samorządem gminnym.
Do samorządowych kompetencji starosty zaliczamy:
- polityka gospodarcza,
- infrastruktura drogowa,
- rozwój rolnictwa,
- ochrona zdrowia,
- oświata.
W ciągu 21 lat 8 osób pełniło funkcję starosty nowotarskiego:
- dr Jan Bednarski – 1918-1919 (komisarz likwidacyjny)
- dr Benedykt Łącki – 1919 (kierownik starostwa)
- Adolf Hanik – 1919-1921 (najpierw kierownik starostwa)
- Władysław Trześniowski – 1921-1923 (kierownik starostwa)
- Aleksander Strzelbicki– 1923-1928 (najpierw kierownik starostwa)
- Stanisław Skalecki – 1928-1931
- Mateusz Korniak – 1931-1935
- Marian Głut – 1935-1939
Prelegent przybliżył sylwetki wszystkich starostów, szczegółowo opisał ich zasługi dla regionu, jak również koleje życia i ścieżki kariery. Na szczególną uwagę zasługuje dr Jan Bednarski, lekarz, działacz społeczny – współzałożyciel „Gazety Podhalańskiej”, inicjator budowy linii kolejowej Chabówka-Zakopane, Nowy Targ-Sucha Hora, a także gimnazjum i szpitala w Nowym Targu, który był również zaangażowany w budzenie polskiej świadomości narodowej na Spiszu i Orawie. Postać ta była żywo i bardzo pozytywnie komentowana także przez uczestników wykładu.
Tym niezwykle interesującym i bogatym w ciekawe informacje spotkaniem został zakończony cykl wykładów rektorskich w roku akademickim 2022/2023.
Galeria dostępna pod linkiem.
Dr hab. Tomasz Graff, prof. UJPII „ Studenci z Nowego Targu w metryce Uniwersytetu Krakowskiego i ich życie codzienne w dobie staropolskiej”
22 maja br. o godz. 11.00 dr hab. Tomasz Graff, prof. UJPII, Kierownik Katedry Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, mediewista i badacz doby nowożytnej wygłosił prelekcję pt. „Studenci z Nowego Targu w metryce Uniwersytetu Krakowskiego i ich życie codzienne w dobie staropolskiej”.
Prelegenta przywitał i zapowiedział dr hab. Grzegorz Nieć oraz mgr inż. Dariusz Jabcoń, Kanclerz PPUZ w Nowym Targu. Podczas wykładu słuchacze poznali początki działalności europejskich uniwersytetów.
Uniwersytet Boloński, założony w roku 1088 stał się pierwowzorem Uniwersytetu Krakowskiego, założonego w 1364 r. przez Kazimierza Wielkiego. Pierwsi żacy zgłębiali prawo, medycynę i filozofię, a od 1397 roku teologię. Średniowieczne uczelnie generalnie nie przewidywały kształcenia kobiet, wiedzę początkowo mogli zdobywać tam tylko chłopcy, którzy swoją edukację rozpoczynali w wieku nawet 14 lat. W Krakowie jednak pojawiła się w XV wieku Nawojka, która by zdobywać wiedzę, przebrała się za chłopca.
Średniowieczne uczelnie nie przewidywały kształcenia kobiet, wiedzę początkowo mogli zdobywać tam tylko chłopcy, którzy swoją edukację rozpoczynali w wieku 14 lat. Kobiety często, aby zdobywać wiedzę przebierały się za chłopców.
Studenci przebywali pod szczególną opieką króla. Władca troszczył się o bezpieczeństwo oraz utrzymanie kształcącej się młodzieży i tak np. piekarze nie mogli podnosić ceny chleba sprzedawanego studentom. Kazimierz Wielki był również prekursorem kredytu studenckiego, który młodzież mogła zaciągać u Żydów. Warto podkreślić, że profesorowie uczelni cieszyli się wielkim szacunkiem i poważaniem w społeczeństwie.
Królowa Jadwiga Andegaweńska, okazała się szczodrą fundatorką, gdyż zapisała wszystkie swoje pieniądze, biżuterię, zdobne stroje i cenne sprzęty na rzecz Uniwersytetu Krakowskiego, tym samym zapewniła uczelni świetlaną przyszłość i środki potrzebne na zakup domu stanowiącego trzon dzisiejszego Collegium Maius.
Studentami uniwersytetu byli przede wszystkim mieszczanie, dzięki czemu zapewniali sobie możliwość podejmowania pracy w strukturach miejskich i kościelnych. W pierwszej połowie XV w. szlachta wystarała się u króla Władysława Jagiełły o wyłączność dostępu do wyższych urzędów państwowych i kościelnych, a brak wymogu wykształcenia uniwersyteckiego przy obejmowaniu stanowisk państwowych i kościelnych spowodował, że szlachta straciła zainteresowanie studiami.
Pierwsi studenci pochodzący z Nowego Targu zdobywali wykształcenie w Uniwersytecie Krakowskim już na przełomie XV-XVI wieku.
Niezwykle ciekawy wykład sprawił, że słuchacze poznali realia życia studenckiego w średniowiecznej Polsce, jak i początki funkcjonowania uczelni w Europie i Polsce.
Prof. dr hab. Łukasz Tomasz Sroka „ Żydzi na Podhalu przed II wojną światową. Bogactwo tradycji w otchłani niepamięci”
17 kwietnia 2023 r. w Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu odbył się kolejny Wykład Rektorski. Tym razem licznie zgromadzeni słuchacze zostali wzbogaceni w solidną dawkę wiedzy przez prof. dra hab. Łukasza Tomasza Srokę, który wygłosił prelekcję pt. „Żydzi na Podhalu przed II wojną światową. Bogactwo tradycji w otchłani niepamięci”.
Prelegenta oraz zebranych słuchaczy przywitał mgr inż. Dariusz Jabcoń – kanclerz PPUZ w Nowym Targu, dorobek naukowy prof. dra hab. Łukasza Tomasza Sroki przybliżył dr hab. Grzegorz Nieć, profesor PPUZ.
O obecności Żydów na Podhalu można mówić już od średniowiecza, ich działalność była ściśle związana z obsługą szlaków handlowych łączących Polskę z południem Europy, głównie Węgrami. Przeszkodą, by na stałe osiąść na polskich ziemiach było prawo „De non tolerandis Judaeis” oraz żydowskie obostrzenia, zgodnie z którym Żyd nie mógł na stałe wiązać swojej przyszłości z miejscem, gdzie nie było żydowskiej szkoły, cmentarza, mykwy, czy też utrudniony bądź niemożliwy był dostęp do koszernej żywności. Sytuacja ta uległa zmianie w XIX w., od tego momentu mówimy o stałym osadnictwie osób wyznania mojżeszowego na Podhalu. Z biegiem czasu naród wybrany staje się częścią pejzażu kulturowego Podtatrza.
Prelegent podzielił społeczność żydowską na trzy grupy:
- umiarkowanych religijnie i zasymilowanych;
- zamożnych i świetnie akulturowanych zamożnych kupców, przedstawicieli branży turystycznej, adwokatów, lekarzy i artystów;
- stosunkowo nieliczną grupę Żydów chasydów, żyjących wedle ortodoksyjnej interpretacji prawa religijnego.
Rosnąca populacja żydowska zajmowała się głównie handlem i rzemiosłem, wielu wykonywało zawód lekarza, adwokata, architekta, obejmowali stanowiska urzędnicze jak np. Jakub Goldfinger, który przez kilkanaście lat pełnił funkcję wiceburmistrza Nowego Targu.
W XIX w. podejmowane były intensywne działania na rzecz odrodzenia narodowego Żydów, które w 1897 r. w Bazylei zapoczątkował I Światowy Kongres Syjonistyczny. Jak podkreślił Prelegent, narzędziem odrodzeniowym stał się również sport. Rozwój ruchu turystycznego w XIX stuleciu nie ominął również Podhala, wyznawcy judaizmu zajęli się branżą turystyczną. A gdzie turystyka tam i sport. W latach 30. XX w. powstają liczne żydowskie kluby, stowarzyszenia sportowe i gimnastyczne. Działający w Polsce Związek Makkabi z oddziałami m.in. w Zakopanem, Nowym Targu, Czarnym Dunajcu, Rabce organizuje w Zakopanem obozy szkoleniowe dla instruktorów oraz instruktorek narciarskich, a także obozy narciarskie.
Niezwykłym wydarzeniem tamtych czasów były Olimpiady Machabejskie – Makabiady. Pierwsza odbyła się w 1932 r. w Tel Awiwie, uczestniczyły w niej reprezentacje z 18 państw. Reprezentacja Polski, licząca 66 sportowców, zdobyła tytuł zwycięzców w klasyfikacji drużynowej. Sukces w olimpiadzie zaowocował organizacją kolejnego wydarzenia sportowego, jakim była I Makkabiada Zimowa w 1933 r. w Zakopanem, gdzie ponownie zwycięski laur spoczął na skroniach reprezentantów Polski. Ze względu na obecność kibiców, zawodników oraz dziennikarzy z różnych części świata wydarzenie przyniosło szeroki rozgłos Polsce.
Profesor swoje wystąpienie zakończył odtworzeniem archiwalnych rolek – filmów ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, na których zostały utrwalone sportowe zmagania, jak i ważne wydarzenia początku XX w.
Dr hab. Leszek Zinkow, prof. IKŚIO PAN „Tatry i piramidy. O kilku interesujących związkach Podhala z Egiptem”
Podhale i Egipt, dwa zupełnie różne geograficznie, kulturowo, historycznie miejsca, czy mimo sprzeczności mogą mieć jakiekolwiek punkty wspólne? Kraina faraonów od wieków intrygowała podróżników, badaczy, jak się okazuje również pielgrzymów. Wśród pasjonatów tych orientalnych klimatów nie brakowało Polaków.
Symbole starożytnego Egiptu – piramidy, sfinks, hieroglify czy Nil – jak przekonali się słuchacze prelekcji pt. „Tatry i piramidy. O kilku interesujących związkach Podhala z Egiptem” wygłoszonej przez dra hab. Leszka Zinkowa – profesora w Instytucie Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk, mają swoje polskie odpowiedniki w grobowcu orientalisty w Międzybrodziu, w skale w Dolinie Strążyskiej do złudzenia przypominającej sfinksa, Oranżerii Egipskiej w koneckim Parku Miejskim, której fasada zdobiona jest hieroglifami, a także polskim Nilu przepływającym m.in. przez miejscowość Kolbuszowa.
Prelegent przybliżył słuchaczom sylwetki 5 osób związanych zarówno z Podhalem, jak i Egiptem. Znany na całym Podhalu, pierwszy proboszcz parafii Zakopane, ksiądz Józef Stolarczyk, w 1870 r. wyruszył na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, dotarł również do Egiptu. Modne wówczas pielgrzymki do starotestamentowych miejsc, często rozszerzane były o Kraj Faraonów. Około 50-letni ksiądz Józef Stolarczyk, pełen siły i wigoru, wspiął się na szczyt piramidy Cheopsa, bez wsparcia arabskich przewodników. Co znamienne po 6 latach od tego wydarzenia, zdobył inny, tym razem tatrzański szczyt – Gerlach. Pojedyncze refleksje o tych wydarzeniach, pióra pierwszego proboszcza Zakopanego, znaleźć można w Kronice Parafii Zakopanego. Maciej Pinkwart opisy tej nietuzinkowej, barwnej postaci zawarł w dwóch książkach „Kronika dawnego Zakopanego oraz „Pleban spod Giewontu”, do których lektury gorąco zachęcał prelegent.
Tadeusz Samuel Smoleński – historyk, pierwszy polski egiptolog, który po zdiagnozowaniu gruźlicy rozpoczął leczenie w Rabce oraz Zakopanem i do Zakopanego wracał kilkukrotnie, wyjechał do Egiptu. Tam pod okiem Gastona Maspero rozpoczął studia z archeologii i filologii egipskiej. Uznany przez swojego mistrza za geniusza, przysłużył się znacznie badaniom egiptologicznym, a wśród jego najważniejszych osiągnięć wymienić należy przełożenie na język polski papirusu Westcar oraz odkrycie cmentarzyska mumii. Mumie tam odkryte podziwiać można m.in. w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Wiktor Gutowski – malarz i pedagog, nauczyciel rysunku w Gimnazjum im. Seweryna Goszczyńskiego w Nowym Targu, działacz ruchu oporu, więzień zakopiańskiego Palace, autor książki, „Źródło wody żywej. Dziennik podróży do Ziemi Świętej i na wschód”, to kolejny człowiek zafascynowany Egiptem. Antyczna architektura urzekła jego artystyczną duszę, w skutek czego stworzył liczne szkice, rysunki i obrazy. Zbiór w całości zaginął w czasie II wojny światowej.
Jan Reychman – polski historyk, lingwista, orientalista, pracownik Muzeum Tatrzańskiego, regionalista, miłośnik Tatr i Podhala, autor „Peleryna, ciupaga i znak tajemny”, w której przeplatają się wątki fascynacji górami i Egiptem, to kolejna postać, która interesowała się tymi dwoma zakątkami świata.
Rozważania uwieńczyła postać nieznanego z imienia żołnierza, pochodzącego z okolic Nowego Sącza, który po bojach stoczonych w Egipcie w szeregach Armii Andersa powrócił do ojczyzny z pamiątkami: głową oraz ręką mumii. Elementy trafiły do kolekcji w Muzeum w Nowym Sączu, a następnie w tajemniczych okolicznościach zaginęły.
Prelegent udowodnił licznie zgromadzonym słuchaczom, że strzelistość tatrzańskich szczytów oraz egipskich piramid to nie jedyne co łączy Podhale z Doliną Nilu. Punktów zbieżnych jest o wiele więcej i są nimi przede wszystkim ludzie – badacze, podróżnicy, pielgrzymi, wszyscy, którym niestraszna była kilkumiesięczna wyprawa, ci, którym dane było zaznać, czym jest halny i gorący, suchy wiatr pustyni oraz darzyć dużym zainteresowaniem obie krainy.
Dr hab. Konrad Meus „Badania regionalistyczne w teorii, w praktyce, w terenie”
23 stycznia 2023 r. w Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu odbyła się pierwsza prelekcja z cyklu Wykładów Rektorskich pt. „Badania regionalistyczne w teorii, w praktyce, w terenie”. Wykład wygłosił dr hab. Konrad Meus, adiunkt w Katedrze Historii XIX wieku w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Niezwykle treściwy Wykład Rektorski wygłoszony przez dra hab. Konrada Meusa dotyczył szeroko rozumianego regionalizmu, a jednocześnie był mocno zakorzeniony w historii, obfitował także w ciekawostki o Nowym Targu. Słuchacze razem z prelegentem wybrali się w podróż w poszukiwaniu rzetelnych źródeł historycznych. Jedną z destynacji było Centralne Państwowe Archiwum Historyczne we Lwowie, stanowiące „matecznik regionalistów, badaczy południowej Małopolski”, w którym znajduje się ogromny zbiór dokumentacji, aż po archiwa Wiednia czy Jerozolimy, gdzie ku zaskoczeniu słuchaczy również znaleźć można dane dotyczące Nowego Targu oraz Małopolski. Jednym ze sposobów pozyskiwania wiedzy o przeszłości są także pamiętniki oraz wywiady z naocznymi świadkami wydarzeń, dane pozyskane w ten sposób, choć subiektywne, niosą prawdę historyczną.
Prelegent omawiając rozległą działalność Centrum Badań Regionalnych, wymienił m.in. podróże po całej Europie, których skutkiem są wywiady prowadzone z ludźmi, odkrywanie reliktów przeszłości, a następnie weryfikacja odkryć w lokalnych archiwach, a ponadto realizacja projektów edukacyjnych, mających na celu propagowanie wiedzy i zaszczepianie tożsamości i poczucia przynależności do danej społeczności, czy badania na rzecz postulatorów procesu beatyfikacyjnego, które jak się okazuje, są także w zakresie kompetencji Centrum Badań Regionalnych.
Prelegent przybliżył również uczestnikom wykładu trzyetapowy proces tworzenia monografii obejmujący: zbieranie danych, poszukiwanie źródeł archiwalnych; weryfikację pozyskanych informacji oraz opracowanie publikacji, nakreślił także trudności oraz wyzwania, pojawiające się na drodze badacza historii.
Co więcej, dziedzictwo historyczno-kulturowe jest dzisiaj produktem turystycznym, który właściwie wyeksponowany może wpływać korzystnie na potencjał regionu, przyciągać zwiedzających, jednocześnie poszerzając ich wiedzę.
Rozległa wiedza, talent oratorski oraz pasja prelegenta zainspirowały słuchaczy – studentów oraz nauczycieli akademickich Alma Mater, jak i osoby spoza Uczelni – do poszerzania horyzontów myślowych, a także poszukiwania informacji z zakresu historii i regionalizmu.