22 maja br. o godz. 11.00 dr hab. Tomasz Graff, prof. UJPII, Kierownik Katedry Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, mediewista i badacz doby nowożytnej wygłosił prelekcję pt. „Studenci z Nowego Targu w metryce Uniwersytetu Krakowskiego i ich życie codzienne w dobie staropolskiej” w ramach wykładów rektorskich organizowanych w PPUZ w Nowym Targu.
Prelegenta przywitał i zapowiedział dr hab. Grzegorz Nieć oraz mgr inż. Dariusz Jabcoń, Kanclerz PPUZ w Nowym Targu. Podczas wykładu słuchacze poznali początki działalności europejskich uniwersytetów. Uniwersytet Boloński, założony w roku 1088 stał się pierwowzorem Uniwersytetu Krakowskiego, założonego w 1364 r. przez Kazimierza Wielkiego. Pierwsi żacy zgłębiali prawo, medycynę i filozofię, a od 1397 roku teologię. Średniowieczne uczelnie generalnie nie przewidywały kształcenia kobiet, wiedzę początkowo mogli zdobywać tam tylko chłopcy, którzy swoją edukację rozpoczynali w wieku nawet 14 lat. W Krakowie jednak pojawiła się w XV wieku Nawojka, która by zdobywać wiedzę, przebrała się za chłopca.
Studenci przebywali pod szczególną opieką króla. Władca troszczył się o bezpieczeństwo oraz utrzymanie kształcącej się młodzieży i tak np. piekarze nie mogli podnosić ceny chleba sprzedawanego studentom. Kazimierz Wielki był również prekursorem kredytu studenckiego, który młodzież mogła zaciągać u Żydów. Warto podkreślić, że profesorowie uczelni cieszyli się wielkim szacunkiem i poważaniem w społeczeństwie.
Królowa Jadwiga Andegaweńska, okazała się szczodrą fundatorką, gdyż zapisała wszystkie swoje pieniądze, biżuterię, zdobne stroje i cenne sprzęty na rzecz Uniwersytetu Krakowskiego, tym samym zapewniła uczelni świetlaną przyszłość i środki potrzebne na zakup domu stanowiącego trzon dzisiejszego Collegium Maius.
Studentami uniwersytetu byli przede wszystkim mieszczanie, dzięki czemu zapewniali sobie możliwość podejmowania pracy w strukturach miejskich i kościelnych. W pierwszej połowie XV w. szlachta wystarała się u króla Władysława Jagiełły o wyłączność dostępu do wyższych urzędów państwowych i kościelnych, a brak wymogu wykształcenia uniwersyteckiego przy obejmowaniu stanowisk państwowych i kościelnych spowodował, że szlachta straciła zainteresowanie studiami.
Pierwsi studenci pochodzący z Nowego Targu zdobywali wykształcenie w Uniwersytecie Krakowskim już na przełomie XV-XVI wieku.
Niezwykle ciekawy wykład sprawił, że słuchacze poznali realia życia studenckiego w średniowiecznej Polsce, jak i początki funkcjonowania uczelni w Europie i Polsce.
Prezentacja – tutaj.
Już dziś zapraszamy na kolejny wykład rektorski. 19 czerwca 2023 r. prelekcję pt. „Starostowie nowotarscy w II RP” wygłosi dr hab. Janusz Mierzwa, prof. UJ.
