12 czerwca 2024 r. w Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu odbył się ostatni wykład rektorski w roku akademickim 2023/2024. Prelekcję pod tytułem „Czescy miłośnicy Tatr i Zakopanego do 1914 r.” wygłosił prof. dr hab. Petr Kaleta, historyk i slawista, który przyjechał do stolicy Podhala z czeskiego Liberca, a dokładnie z Uniwersytetu Technicznego. Prelegenta przywitał i przedstawił prof. dr hab. Grzegorz Nieć, Prorektor ds. Studenckich i Kształcenia.
Prowadzący przybliżył słuchaczom postaci znanych Czechów, przedstawicieli różnych dziedzin nauki: poetów, malarzy, lekarzy, geodetów, polityków, duchownych i wielu innych, których łączyła pasja do Polski, a w szczególności polskiej części Tatr i Podhala. Ich fascynacja skutkowała licznymi podróżami, które przynosiły owoce w postaci współpracy czesko-polskiej, jak również przekładały się na twórczość – badania naukowe, pozycje książkowe, czy niepowtarzalne obrazy i pejzaże. Wśród wielu nazwisk znanych i mniej znanych słuchaczom pojawił się m.in.: Emanuel von Purkyně, botanik i meteorolog, który zachęcił Ludwika Zejsznera, polskiego geologa do podzielenia się swoimi odkryciami naukowymi na łamach czeskiego czasopisma naukowego; Viktor Lorenc, inżynier mechanik, propagator wspinaczki i turystyki górskiej, znany jako pierwszy zdobywca wielu znaczących przełęczy tatrzańskich; Otto Pinkas, słynny restaurator, który opisał kulinaria po polskiej stronie Tatr; Karel Drož, nauczyciel i autor dzienników z podróży, zafascynowany słowiańskim klimatem i atmosferą panującą pod Giewontem; Antonin Chittussi, który podczas leczenia gruźlicy w Zakopanem, zafascynowany tatrzańskimi widokami, malował pejzaże.
Jednak za największego polonofila uznano Edwarda Jelinka, pisarza i publicystę, miłośnika Polski, Tatr i Podhala; o nim bardzo życzliwie pisano w Kurierze Zakopiańskim. Był uczestnikiem i organizatorem wielodniowych wycieczek na południe Polski i w Tatry. Za jego sprawą w 1892 r. ponad 1000 członków Klubu Czeskich Turystów odwiedziło Zakopane. Przyjaźnił się z wieloma przedstawicielami podtatrzańskiej elity m.in. Walerym Eliaszem- Radzikowskim. Za swoją aktywność na rzecz braterstwa polsko-czeskiego jedną ze skał w Dolinie Strążyskiej nazwano Skałą Jelinka, wbudowano w nią pamiątkową tablicę i popiersie.
Gorąco zachęcamy do obejrzenia relacji z całego wykładu rektorskiego.